In deze dichtbundel beschrijft de Deens-Palestijnse dichter Yahya Hassan (1995-2020) zijn ervaringen in zijn familie en zijn afkeer jegens de islam. Duidelijk is dat hij een moeilijke jeugd heeft doorstaan. Zelfs moet ervan worden uitgegaan dat Hassan tot de probleemjeugd moet worden gerekend: hij kwam terecht in een instelling, werd gearresteerd wegens drugs, schoot in 2016 een jongen dood en overleed in april 2020. De oorzaak is geheim gebleven. Ondanks dit probleemleven schreef Hassan in 2013 een succesvolle eerste bundel, uitgegeven in Denemarken. Ook in deze nieuwe bundel blijft de dichter zwartgallig en negatief over het leven. Hetgeen onverlet laat dat de auteur een belangrijke bijdrage heeft geleverd aan prachtige en vernieuwende poëzie. Zijn relatief lange, maar toegankelijke verzen grijpen de lezer aan en tonen achtergronden van een moeilijk bestaan en meerdere trieste ervaringen: ‘Ik kokhalsde mij een weg uit de onderdrukking / de wolken droegen iets dodelijks mee’. De gedichten laten niet los en zullen door de lezer nog lang in de herinnering blijven. Een opvallende bundel, met bijna klassieke, trieste levenservaringen. Zeer aan te bevelen! Verberg tekst

Even leek het levensverhaal van de Deense Yahya Hassan een happy end te krijgen. Dat was toen de zoon van Palestijnse vluchtelingen, die opgroeide in een buitenwijk van Aarhus, met een vader die meer klappen gaf dan knuffels en een moeder die daarvan wegkeek, het schrijven ontdekte.

Zijn gewelddadige jeugd, de hypocrisie van zijn gewelddadige, islamitische vader, een puberteit vol roofovervallen en blowen, hij maakte er indringende gedichten van. Poëzie als een vuistslag die nadreunde, ook doordat elk woord in kapitalen stond. Zijn debuut Gedichten (2013) werd een instant succes en probleemjongere Hassan werd een bestsellerauteur. Even leek het of de poëzie hem zou redden, maar zo ging het niet.

Hij toerde dan wel langs literaire festivals, ook Nederlandse, maar hij voelde zich opgejaagd. Hij werd beveiligd, omdat sommigen zijn werk lazen als islamkritiek. Hassan overwoog een politieke carrière, maar het werd weer de straat, met wapens en vecht- en schietpartijen. 'IK ZET MIJN MAATPAK OP HET SPEL / IK DEEL KNIEËN EN ELLEBOGEN UIT'. En uiteindelijk de gevangenis en een psychiatrische inrichting.

Over het bewogen leven na dat succesdebuut gaat Gedichten 2, nu vertaald. Een bundel met opnieuw gedichten in hoofdletters, alsof alles geschreeuwd moest.

Hassans poëzie is geladen met boosheid, wanhoop en cynisme. Hij steekt de draak met zijn nieuwe status van sterauteur en 'knuffelallochtoon', want voor de politie is hij nog altijd een potentiële verdachte, die aangehouden wordt als hij met koffers zeult.

In de cel registreert hij koel het gevangenisleven, zijn medegevangenen. Mannen als de 'steenhouwer', die ervan droomde kunstenaar te worden, maar zijn vrouw haast het hoofd afhakte. 'NU HEB IK NOG EEN WINTER OVERLEEFD/ OM NOG EEN ZOMER ACHTER DE TRALIES DOOR TE BRENGEN'. En het geloof in taal lijkt langzaam te verdwijnen. 'HOE BETER MIJN ARGUMENTEN WAREN HOE MEER KLAPPEN IK KREEG'.

Hassans ongepolijste stem raakt, maar is soms nogal ongeleid en wordt niet altijd poëzie. Er volgen geen nieuwe gedichten meer. Yahya Hassan overleed dit voorjaar, 24 jaar. 'IK BEN EEN LITERAIR VLIEGDEKSCHIP/ EEN POËTISCH MACHINEGEWEER'.

Vert. Lammie Post-Oostenbrink.

De Bezige Bij; 120 blz. € 19,99.

Janita Monna schrijft wekelijks over poëzie voor Trouw.

RAMPJAAR

MIJN GEVOELENS SLOEGEN DOOR

EN MIJN GEDACHTEN VONKTEN DOOR MIJN KOP

SCHAAMTE VERANDERDE IN TROTS

EN ANGST IN HOOGMOED

IK GELOOF NOCH IN MIJN PEN NOCH IN MIJN PISTOOL

MAAR IK HEB ZE NOG WEL BIJ DE HAND

IK GELOOF NIET IN MIJN LACH

EN IK GELOOF NIET IN MIJN TRANEN

DUS IK LOOP WAT ROND TE KUCHEN

NU SCHRIJF IK GEDICHTEN MET EEN GEBROKEN HAND

IN EEN TAAL DIE ZO LANGZAMERHAND

MEER SCHADE HEEFT OPGELOPEN DAN MIJN MOEDERTAAL

NU SCHIET IK OP MENSEN

DIE NIETS ANDERS BEGRIJPEN DAN SCHOTEN NU GA IK OP TIJD NAAR BED

OM NERGENS VOOR OP TE STAAN

NU BEN IK AAN HET TRAINEN

OM OPNIEUW TE WORDEN OVERREDEN

NU HEB IK NOG EEN WINTER OVERLEEFD

OM NOG EEN ZOMER ACHTER DE TRALIES DOOR TE BRENGEN

NU VERVLOEK IK HEN DIE VOOR MIJ BIDDEN

EN VIND RUST IN DE ARMEN VAN MIJN VIJAND

Verberg tekst